Koniec net meteringu – czy instalacje fotowoltaiczne nadal się opłacają?

Gdy w grudniu 2021 roku sejm dokonał istotnych zmian w sektorze fotowoltaiki na rok 2022, a wraz z początkiem kwietnia weszła w życie nowa stawka wyliczania wartości energii, wiele osób, zarówno tych zajmujących się odnawialnymi źródłami energii, jak i tych posiadających instalacje fotowoltaiczne wieńczyło kres opłacalności fotowoltaiki w Polsce.

Pesymistyczne nastroje jednak powoli opadają, bowiem okazuje się, że fotowoltaika nadal jest opłacalna. My już po pewnym czasie od wprowadzenia tych zmian, postanowiliśmy podejść racjonalnie do tematu i dokładnie obliczyć, czy fotowoltaika nadal jest opłacalna w 2023 roku.

Co jednak w praktyce mają oznaczać wprowadzone zmiany? Otóż zamiast barterowej wymiany energii pomiędzy prosumentem a siecią energetczną, Ministerstwo Klimatu zaproponowało zastąpienie net meteringu zwykłą sprzedażą. Czy instalacja fotowoltaiczna nadal jest zatem tak opłacalna?

Wpisz swój adres i otrzymaj darmową wycenę!

Według sceptyków to ogromny cios w całą branżę odnawialnych źródeł energii. Jak naprawdę zmiany wpłyną na fotowoltaikę w Polsce? Czy instalacje fotowoltaiczne nadal będą się opłacać? I czy można uniknąć podwyżki cen? Wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu.

Jak uniknąć nowego systemu rozliczania posiadaczy instalacji fotowoltaicznej?

Odkąd pojawiły się pierwsze informacje o nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii, to pytanie zadają sobie niemal wszyscy, którzy planowali inwestycję we własną mikroelektrownię. Według najnowszych statystyk ponad 3 miliony gospodarstw domowych w Polsce chce korzystać z darmowej energii prosto ze słońca. Projekt Ministerstwa Klimatu sprawił jednak, że zaczęli zastanawiać się, czy fotowoltaika się opłaca. 

Policzyliśmy to dla Was i zarówno przed nowelizacją ustawy, jak i po jej wprowadzeniu, instalacja fotowoltaiczna to korzyści nie tylko dla środowiska, ale i dla domowego budżetu.

Bowiem, choć wiele osób straszyło nowym rozwiązaniem net-biling, to okazuje się, że on również się zdecydowanie opłaca, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę ciągle rosnące ceny prądu.

W 2023 roku pojawia się ponadto kolejna edycja programu "Mój Prąd 5.0”, gdzie możemy otrzymać do 50% poniesionych kosztów na mikroinstalację fotowoltaiczną, do 6000 zł. Wcześniej z kolei twa kwota była aż dwukrotnie niższa. Co więcej, rząd przewidział też dodatkowe kwoty dotacji magazyn energii, magazyny ciepła oraz systemy EMS/HEMS.  Dzięki temu całkowita kwota dotacji może sięgnąć nawet 31.000 zł!

System opustów

W projekcie nowelizacji ustawy o OZE, Ministerstwo Klimatu zaproponowało zupełnie nowy sposób rozliczania prosumentów posiadających instalację PV. Dotychczas, każdy właściciel instalacji fotowoltaicznej, która jest podłączona do zewnętrznej sieci energetycznej, mógł skorzystać z net meteringu.

Net metering to system opustów, dzięki któremu prosumenci mogli magazynować w sieci nadwyżki energii wyprodukowanej przez ich instalację, aby następnie odebrać je wtedy, kiedy uzyski są niższe niż potrzeby energetyczne gospodarstwa domowego.

Prosumenci działają aktualnie w systemie opustów:

• 1:0,8 dla instalacji fotowoltaicznych o mocy do 10 kWp
• 1:0,7 dla instalacji fotowoltaicznych o mocy wyższej niż 10 kWp

Oznacza to, że kiedy instalacja PV produkuje więcej energii, niż zużywa na bieżąco, nadwyżka przesyłana jest do sieci elektroenergetycznej – w ciągu 365 dni prosument może odebrać 80% lub 70% magazynowanej energii, bez ponoszenia dodatkowych kosztów.

To rozwiązanie gwarantowało nie tylko szybki zwrot inwestycji (bo nawet w 6-7 lat), ale też płynne korzystanie z taniego prądu i maksymalną efektywność instalacji fotowoltaicznej. Ten sposób rozliczania prosumentów z powodzeniem funkcjonował w Polsce od 2016 roku.

Nowy system rozliczeń z posiadaczami instalacji PV

Dla instalacji fotowoltaicznych zamontowanych w 2022 i 2023 roku, Ministerstwo Klimatu zaproponowało nowy system rozliczeń nadwyżek wyprodukowanych przez ich instalację. Dotychczasowy system opustów opierał się na wymianie barterowej, z kolei przedstawiony projekt, który wszedł w życie od 1 kwietnia 2022 roku przewiduje wyłącznie możliwość sprzedaży nadwyżek energii. Na czym dokładnie więc polega nowy system rozliczeń prosumentów?

Nowy system rozliczeń

• Nowy system obejmuje wszystkie instalacje fotowoltaiczne uruchomione po 1 kwietnia 2022 roku.
• Prosumenci mogą odsprzedać do sieci nadwyżkę wyprodukowanej energii po średniej cenie energii na rynku konkurencyjnym – cena nie jest stała, co kwartał publikuje ją Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.
• Jeśli prąd wyprodukowany przez instalację nie będzie w stanie całkowicie pokryć zapotrzebowania użytkowników (np. wieczorem lub zimą, kiedy uzyski są niższe), prosument może kupić energię – jednak jej cena jest wtedy niemal trzy razy wyższa niż w przypadku sprzedaży.
• Stawki sprzedaży oraz kupna energii zmieniają się, zależnie od sytuacji na rynku energetycznym. Obecnie (stan na sierpień 2023) cena sprzedaży energii wynosi 0,41 zł/ kWh.

Prosument, jako uczestnik obrotu energią, ma jednak możliwość sprzedaży energii wyprodukowanej przez swoją instalację fotowoltaiczną temu, kto przedstawi najkorzystniejszą ofertę – nie musi być to operator sieci dystrybucyjnej, do której podłączona jest jego instalacja

Co zmiany oznaczają dla prosumentów?

Czy przesiadka na system net-billing jest opłacalna? Co ona oznacza dla prosumentów? To pytanie nurtuje wielu osób, zwłaszcza tych, którzy planują zainstalować panele fotowoltaiczne. W tym celu warto skorzystać z kalkulator opłacalności fotowoltaiki w modelu net-billing, który jest dostępny na stronie Otovo. Umożliwia on łatwe obliczenie rocznych oszczędności.

Jeśli potrzebujesz z kolei bardziej szczegółowego planu, możesz zawsze skorzystać z usług specjalistów Otovo i zamówić kalkulację, wraz z prognozą czasu zwrotu inwestycji dostosowaną do Twojej nieruchomości. 

Okres zwrotu inwestycji w instalację fotowoltaiczną zależy przede wszystkim od początkowych nakładów finansowych. Jeśli chcemy dodatkowo zmniejszyć te koszty, warto rozważyć skorzystanie z możliwości oferowanych przez ulgę termomodernizacyjną i Program Mój Prąd 5.0. To już piąta edycja tego popularnego programu dotacji, skierowanego zarówno do obecnych, jak i przyszłych prosumentów.

Dzięki niemu możemy otrzymać dotacje sięgające nawet 31000 zł. Jednym z warunków, który trzeba spełnić, jest jednak przejście na system net-billing. To kolejne potwierdzenie opłacalności tego modelu rozliczeń za własną produkcję energii elektrycznej.

autor: Otovo

Co zmiany oznaczają dla branży OZE?

Zmiany w przepisach ustawy o OZE dotyczą nie tylko prosumentów, ale odbijają się również na całej branży. Jak te zmiany mogą wpłynąć na branżę fotowoltaiczną w Polsce?

Zagrożenia ze strony nowych przepisów

• Chociaż na rynku Polskim jest kilka naprawdę dużych firm zajmujących się montażem fotowoltaiki, większość instalacji fotowoltaicznych realizowana jest przez mniejsze firmy, które działają lokalnie. W ich przypadku obecna sytuacja oddziałuje na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze, na drugą połowę roku 2021 przewidywany jest boom – wiele osób zdecyduje się na montaż instalacji fotowoltaicznej, aby móc rozliczać się na dotychczasowych zasadach net meteringu, co oznacza duży napływ klientów. Jednocześnie, ten boom spowoduje prawdopodobnie załamanie rynku w pierwszej połowie roku 2022, kiedy popyt na instalacje znacznie spadnie. Według przewidywań ekspertów, wiele firm będzie musiało zmienić branżę lub całkowicie zrezygnować z działalności.
• Największym rynkiem zbytu dla polskich producentów modułów fotowoltaicznych była do tej pory Polska. To tutaj ich produkty cieszyły się największym zainteresowaniem – te moduły to produkt wysokiej jakości i gwarancja bezpieczeństwa. Jeśli popyt spadnie, producenci nie będą w stanie konkurować z tańszymi odpowiednikami z Chin, które produkowane są w skali światowej. Brak popytu oznacza brak przychodów, w konsekwencji czego wiele firm narażonych będzie na zakończenie działalności, pozbawiając swoich pracowników zatrudnienia.

Czy nowy system rozliczeń posiadaczy instalacji fotowoltaicznych jest zły?

Niekoniecznie! Przede wszystkim projekt nowelizacji ustawy wciąż pozostanie tylko projektem i jego ostateczny kształt nie jest jeszcze znany – po konsultacjach społecznych, projekt musi przejść jeszcze długą drogę legislacyjną, dlatego niektóre zapisy mogą jeszcze ulec zmianie.

Jako branża OZE nieustannie prowadzimy rozmowy z twórcami projektu i osobami decyzyjnymi, starając się negocjować nowe warunki i proponować korzystniejsze rozwiązania.

Nowa forma rozliczeń to jednak nie tylko ogromna zmiana, ale i szansa dla całej branży – rynek otworzy się na nowe możliwości i pojawią się na nim nowi użytkownicy, którzy zaproponują rozwiązania, które do tej pory nie były dostępne.

Jeśli popyt na instalacje faktycznie spadnie – firmy będą musiały wprowadzać oferty, które przyciągną kolejnych klientów. Transformacja energetyczna jest faktem i jest nieunikniona, dlatego z optymizmem patrzymy w przyszłość, bo wiemy, że branża OZE wykorzysta tę sytuację i przekuje na korzyść dla swoich klientów.

Podsumowując – chociaż nowy system rozliczeń może wydawać się niesprawiedliwy, a zmiany przerażające, instalację PV nadal się opłaca i nie wygląda na to, aby miało to ulec zmianie. Wyceń swoją instalację używając naszego kalkulatora do fotowoltaiki.

Wpisz swój adres i otrzymaj darmową wycenę!

Najczęściej zadawane pytania:

Dla kogo jest system net-biling?

Jak już wiemy system net-biling od kwietnia 2022 roku zastępuje dotychczasowy system net-metering. Tego typu rozliczenie jest obligatoryjne dla wszystkich prosumentów, którzy uruchomili swoje mikroinstalacje po 31 marca 2022 roku, a także dla tych, którzy uruchomili je wcześniej, ale obecnie chcą skorzystać z programu Mój Prąd 5.0. 

Warto jednak pamiętać, że w takim przypadku stroną umowy musi być jednostka samorządu terytorialnego lub inny podmiot, który prowadzi projekt współfinansowany z RPO, czy Regionalnym Programem Operacyjnym. W tym przypadku jest jeszcze jeden haczyk – owa inwestycja musi być ukończona do końca 2023 roku.

Czym jest RCEm? 

Zgodnie z definicją zawartą w art. 4b ustawy o odnawialnych źródłach energii, RCEm, czyli rynkowa cena energii elektrycznej to "ważona wolumenem obrotu średnia z cen energii elektrycznej określonych dla polskiego obszaru rynkowego, dla wszystkich sesji notowań danej doby w systemie kursu jednolitego na rynkach dnia następnego". Jest to zatem jeden z kluczowych parametrów niezbędnych do obliczenia tzw. rynkowej miesięcznej ceny energii elektrycznej. To właśnie na podstawie RCEm określana jest wartość depozytu prosumenckiego w systemie net-billing, obowiązująca od 1 lipca 2022 roku.

Rynkowa miesięczna cena energii, jest ustalana osobno dla każdego miesiąca. Jej obliczenie opiera się na rynkowej cenie energii RCE oraz ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci przez prosumentów, w tym prosumentów zbiorowych w mikroinstalacjach oraz małych instalacjach, w określonym okresie czasu. Innymi słowy, RCEm to średnia RCE ważona ilością energii dostarczoną przez prosumentów w danym okresie.

Zapisy dotyczące obliczania RCEm możemy znaleźć w art. 4 ust. 7 ustawy o OZE. Niemniej jednak, nie jest konieczne, aby samodzielnie przeprowadzać te obliczenia, ponieważ Operator Informacji Rynku Energii (Polskie Sieci Elektroenergetyczne) regularnie publikuje te wartości na swojej stronie internetowej.

Jaka jest cena odkupu energii z fotowoltaiki w 2023 roku?

Aktualnie (we wrześniu 2023) opublikowano miesięczną rynkową cenę energii w systemie sprzedaży net-biling za sierpień. Wynika z niej, że obecnie cena sprzedaży wynosi 413,37 zł/MWh. 

Co oznacza to w praktyce dla prosumentów? Otóż jeśli w lipcu oddaliśmy do sieci 1000 kWh nadwyżek, to na koncie prosumenta zostanie nam dopisana kwota 413,37 zł. Dzięki temu depozytowi, prosument będzie mógł pokryć koszty energii pobranej z sieci przez kolejne 12 miesięcy. Środki niewykorzystane przez ten czas stanowią bowiem nadpłatę, która jest zwracana na koniec 13. miesiąca. Należy jednak pamiętać, że zwrot nie może być większy aniżeli 20% wartości energii, którą wprowadziliśmy do sieci w danym miesiącu, którego dotyczy owy zwrot. 

Jaką taryfę wybrać przy net-biling?

Wybór odpowiedniej dla nas taryfy ma duży wpływ na finalne ceny prądu. Jaka zatem taryfa jest najlepsza przy fotowoltaice i systemie net-biling? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, ponieważ wszystko zależy od naszych potrzeb energetycznych, sposobu wykorzystywania energii oraz czasu, kiedy tego dokonujemy. Do wyboru mamy cztery podstawowe taryfy. Są to:

• G11 - tzw. jednostrefowa
• G12 - dwustrefowa
• G12w – weekendowa
• G13 – trójstrefowa.

Jak wynika z wielu przeprowadzanych badań, najczęściej najbardziej opłacalna jest taryfa G12w, z kolei najmniej G11. Niemniej jednak, jak już wspomnieliśmy, każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie i dopiero dobierać taryfę do własnych potrzeb.